Blad Kartezjusza Antonio Damasio

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Eksperymenty przeprowadzone na zwierzętach potwierdziły istnienie niektórych powiązań dotyczących tych samych okolic.Tak więc, łącząc wyniki badań przeprowadzonych u ludzi oraz doświadczeń na zwierzętach, dokonaliśmy następujących spostrzeżeń dotyczących działania wymienionych systemów: Po pierwsze, systemy te z pewnością są zaangażowane w szeroko rozumiane procesy rozumowania.Szczególnie zaś związane są z planowaniem oraz podejmowaniem decyzji.Po drugie, pewien podzbiór tych systemów powiązany jest z procesami planowania i podejmowania decyzji, które sklasyfikować możemy jako „indywidualne" i „społeczne".Wskazuje to, iż systemy te mają pewien związek z aspektem umysłowo-ści określanym zwykle jako „racjonalność".Po trzecie, wskazane przez nas systemy odgrywają ważną rolę w procesach emocjonalnych.Po czwarte, systemy te potrzebne są w procesach przechowywania w umyśle przez dłuższy czas reprezentacji istotnych, choć nieobecnych (nie widzianych) obiektów.Dlaczego ów określony przez nas sektor mózgu miałby pełnić jednocześnie tak różne role? Co wspólnego mają ze sobą planowanie, podejmowanie społecznych i indywidualnych decyzji, procesy emocjonalne i przechowywanie w pamięci obrazów niewidocznych już obiektów?Nk5Budując wyjaśnienieTAJEMNICZE PRZYMIERZEBadania pacjentów z niedawno nabytymi upośledzeniami procesów rozumowania i podejmowania decyzji, które opisałem w części I, doprowadziły doztentyfikowania pewnej grupy systemów mózgowych, których zniszczenie wiązało się z takimi właśnie przypadłościami.Badania te pozwoliły również określić zadziwiającą grupę procesów neuropsychologicz-nych, których normalny przebieg wymaga integralności owych systemów.Co łączy ze sobą te procesy i jakie są związki pomiędzy nimi a opisanymi wcześniej systemami nerwowymi? Tymczasowej odpowiedzi na te pytania udzielą poniższe akapity.Po pierwsze, podjęcie decyzji w typowej sprawie osobistej osadzonej w środowisku społecznym jest zadaniem złożonym,0 trudno przewidywalnych konsekwencjach, wymaga zarówno szerokiej wiedzy, jak i znajomości odpowiednich strategii rozumowania, które na tej wiedzy mogłyby operować.Owa szeroka wiedza obejmuje fakty dotyczące przedmiotów, osób1 sytuacji świata zewnętrznego.Ponieważ jednak decyzje o wymiarze indywidualnym i społecznym mają zasadnicze znaczenie dla przetrwania, wiedza ta obejmuje również fakty i mechanizmy biologicznej regulacji organizmu jako całości.Strategie rozumowania obracają się wokółokreślonych celów, wyborów różnych opcji działania, przewidywania przyszłych następstw tych wyborów oraz planów osiągnięcia celów w różnych skalach czasowych.103Po drugie, procesy emocjonalne i uczuciowe są częścią całej neurologicznej „maszynerii"dokonującej biologicznej regulacji organizmu, której jądro tworzą sterowanie homeostatycz-ne, popędy i instynkty.Po trzecie, ze względu na budowę mózgu, niezbędna we wspomnianych procesach szeroka wiedza opiera się na działaniu licznych systemów rozlokowanych w jego różnych rejonach.Znaczna część tej wiedzy odzyskiwana jest w postaci obrazów w wielu różnych częściach mózgu.Choć może nam się zdawać, że cały ten spektakl rozgrywa się w jednym anatomicznym teatrze, ostatnie badania wskazują, iż prawda wygląda inaczej.Prawdopodobnie to równoległa aktywność różnych części mózgu wiąże ze sobą w całość różne części umysłu.Po czwarte, ponieważ wiedza może być odzyskiwana jedynie w postaci rozproszonej, rozczłonkowanej, z różnych części równoległych systemów, działanie strategii rozumowania wymaga, by reprezentacje niezliczonych faktów utrzymywane były jednocześnie w aktywnej postaci przez pewien dłuższy czas.Innymi słowy, obrazy, na których opiera się nasze rozumowanie (obrazy określonych obiektów, działań i schematów relacji, jak również słów, które pozwalają przełożyć te poprzednie na formę językową), nie tylko muszą się znaleźć w „centrum uwagi" (co osiąga się dzięki zdolności koncentracji), lecz muszą być również „przetrzymywane w umyśle w postaci aktywnej" (co dokonuje się dzięki pamięci operacyjnej wyższego rzędu).Podejrzewam, że tajemnicze związki między procesami wyliczonymi pod koniec poprzedniego rozdziału są po części rezultatem natury problemu, który próbuje rozwiązać organizm, a po części samej budowy mózgu.Decyzje na gruncie osobistym i społecznym obciążone są niepewnością i mają -pośredni lub bezpośredni - wpływ na przetrwanie jednostki.Zatem podejmowanie ich wymaga olbrzymiej i różnorodnej wiedzy dotyczącej świata zewnętrznego, ale i wewnętrznego świata organizmu.Aby mózg mógł magazynować i wyszukiwać informacje rozlokowane w formie przestrzennie rozproszonej, konieczny jest również udział uwagi i pamięci operacyjnej, które stwarzają możliwość manipulowania w czasie na owych odzyskanych w postaci obrazów komponentach wiedzy.104Co do systemów neuronowych - ich funkcjonalne wzajemne zachodzenie na siebie jest tak wyraziste, iż podejrzewam, że mogło ono stanowić najrozsądniejsze rozwiązanie z punktu widzenia procesu ewolucji.O ile podstawowe sterowanie biologiczne jest niezbędne dla zapewnienia odpowiednich zachowań indywidualnych i społecznych, o tyle budowa mózgu, która przeważyła w procesie selekcji naturalnej, charakteryzować się mogła tym, że podsystemy odpowiedzialne za rozumowanie i podejmowanie decyzji pozostały blisko związane z tymi, które zajmują się biologiczną regulacją, założywszy ich wspólne zaangażowanie w sprawy przetrwania.Ogólne wyjaśnienie poczynione w powyższych akapitach jest pierwszym przybliżeniem odpowiedzi na pytania, które postawił przed nami przypadek Phineasa Gage'a.Co w mózgu pozwala człowiekowi na ragonalne zachowanie? Jak działa ów mechanizm? Zazwyczaj unikam^aadawania próbom odpowiedzi na te pytania etykiety „neurob^iogia racjonalności", gdyż brzmi to zbyt pretensjonalnie.Lecz w istocie o to właśnie chodzi: stawiamy pierwsze kroki w dziedzinie neurobiologii ludzkiej racjonalności na poziomie makroskopowych systemów mózgu.Drugą część niniejszej książki zamierzam poświęcić na omówienie zaproponowanych powyżej odpowiedzi oraz sformułowanie możliwych do przetestowania hipotez, które powstały na ich podstawie.Ponieważ przedmiot jest bardzo szeroki, ograniczę się tutaj do kilku wątków dociekań, których znajomość jest moim zdaniem niezbędna dla zrozumienia całego zagadnienia.Ten rozdział jest pomostem pomiędzy faktami zaprezentowanymi w części I a ich interpretacją, którą podaję dalej [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Pokrewne