[ICI][PL] Krasicki Ignacy Rozmowy zmarlych

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.ROZMOWA IMIĘDZY SOLONEM I KATONEM UTYCEŃSKIM.Solon: Prędzej tu, niżeliśmy się spodziewali, przyszedłeś.Kato: A żałuję, żem się spóźnił; nie byłbym albowiem świadkiem upadku Rzymu.Solon: Któryś przyspieszył.Kato: Nie poznaję bynajmniej w takowym zarzucie Solona.Solon: I owszem, z tego zarzutu poznać byś mnie powinien; przyspieszyłeś albowiem upadek Rzymu rozpaczą twoją.Kato: Ze się mój postępek nie podoba Solonowi, który Pizystrata niewolą ścierpiał, ja się temu nie dziwuję; ale żeby to, com ja uczynił, inni ganić mieli, temu nie wierzę.Nie jest naganą, co Lukan obwieścił, iż zwycięstwo podobało się bogom, zwyciężeni Katonowi.Solon: Znać, że twoja sprawa nie najlepsza, kiedy się po świadectwo i wsparcie do poetów udajesz.Brzmiące słowa Lukana nic nie znaczą, a zawierają w sobie bluźnierstwo, gdy śmie bogi nie tylko z człowiekiem równać, ale mu niejakie nad nimi nadawać pierwszeństwo.Jeżeli zaś o to idzie, aby brać tak jak ty świadectwa od poetów, masz waszego Wirgiliusza, który w podobnej prawie okoliczności, rzecz biorąc uważnie, inaczej sobie postąpił, gdy opisując w Eneidzie śmierć ze wszech miar prawego męża, który w kwiecie młodości zginął, rzekł: „Inaczej się bogom podobało”.Zwyciężył współtowarzyszów twoich Juliusz, tyś się jeszcze z wielu Rzymianami w Utyce, obronnym mieście, został, mogłeś się od Numidów i innych przyjaznych Rzymowi narodów spodziewać wsparcia.Jeżeli liczba twoich nie wyrównywała mocy Cezara, nie było to przyczyną, iżby ręce opuszczać; wiesz, iż nie liczba, ale męstwo i przemysł nadawają zwycięstwa, a tym bardziej, gdy boju pobudka tak jest chwalebną i sprawiedliwą, jak twoja wówczas była.Sertoriusz przed tobą w zakątach Luzytanii znalazł sposób z małą garstką swoich oprzeć się całej rzymskiej potędze i gdyby nie zdrada, kto wie, czyli by go był Pompejusz zwyciężył.Pozwól mi więc, abym powiedział, iż w takowym, jak było twoje, działaniu, nie poznaję Katona.Kato: Alboż to nie męstwo i wspaniałość umysłu życie sobie dobrowolnie i z takim namysłem odebrać?Solon: Przebacz, coć powiem.Nie tylko odebranie sobie życia męstwem nie jest, ale go mniemam być bojaźnią.Kato: Kato trwożny!Solon: Według Lukana zbyt odważny, gdy z bogi walczył; według mnie, a raczej według wszystkich pozorami nie uprzedzonych, zbyt trwożny i bojaźliwy, gdy losu przeciwnego wytrzymać nie mógł.Kato: Więc aby wniść w poczet siedmiu mędrców, trzeba było ucałować rękę, która na mnie kajdany kładła?Solon: Zęby wniść w poczet mędrców, trzeba ciągle rzecz prowadzić; nie czyni tego, kto zamiast odpowiedzi nową rzecz wszczyna.Na zarzut odpowiadam, iż przy życiu każdemu zostać należy, gdy, będąc cudzym udziałem, naszemu rozrządzeniu nie podpada.Ze więc kto sobie życia nie odebrał, nie idzie zatem, iż całował rękę, która kajdany kładła.Gdybyś był w boju zginął, byłbyś naśladowcą owego Spartanów króla, Leonidy, który, gdy szło o całość Grecji, z mniejszą liczbą, niż ty miałeś, nierównie większej sile Persów, niż była Juliuszową przeciw tobie, opierając się w Termopilach, legł z towarzyszami i na nieśmiertelną sławę zasłużył.Gdyby się byli wraz z nim w owej ciaśninie Spartanie dobrowolnie z życia wyzuli, zasłużyliby naówczas nie na sławę, ale na wzgardę i politowanie.Kato: Tak jak ów, który by tylko wierszami ojczyznę bronił.Solon: A który odpowiada, iż przymówka nie jest odpowiedzią.Kato: Ja nikogo nie wymieniam.Solon: I tym zjadlej przemawiasz: chcesz mi dać uczuć, żem się nie dość mężnie oparł tyranii Pizystrata, gdy on zniósł prawa, którem ja był ustanowił, i władzę najwyższą posiadł.Gdybym wówczas, tak jak ty, życie sobie odebrał, może by jaki grecki Lukan uwielbił moje rozpacz, ale ludzie baczni nie mieszając się w rozrządzenia boże, które losy ludzkimi władną, powiedzieliby naówczas, iż nie uznają w tym dziele Solona.Czyniłem, com mógł; bolałem na zawiedzione nadzieje; a żem rytmu do tego użył, nie sądzę się być godnym naganienia.ROZMOWA IIMIĘDZY MACEDONII KRÓLEM, FILIPEM,A MARKIEM AURELIUSZEM, CESARZEM [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Pokrewne